Prof.Dr. Eyüp Sabri Ercan

Türkiye Epidemiyoloji Çalışması (EPICPAT-T)
Prof. Dr. Eyüp Sabri Ercan

Bir hastalığa ilişkin epidemiyolojik verilerin elde edilmesi koruyucu hekimliğin en önemli basamaklarındandır. Bu çalışma ülkemizde yapılan ilk ve dünyadaki sayılı ülke geneli örneklemiyle yapılmış olan epidemiyolojik araştırmalardandır. Bu çalışma yüz yüze görüşme yöntemiyle toplam 5830 ilkokul öğrencisi çocuğun yaklaşık 2 saat süren bir değerlendirmeye alınması ile gerçekleştirilmiştir. Türkiye’den 162 Çocuk ve Ergen Psikiyatristinin yer aldığı bu çalışma hiçbir maddi destek olmadan gerçekleştirilmesi bakımından da son derece önemlidir.

Bu çalışma ile çocuk, öğretmen ve ebeveynden bilgi alınarak gerçekleştirilmesi bakımından son derece güvenilir veri elde etme teknikleri kullanılarak çocukluk çağı psikopatolojilerinin 12 aylık yaygınlık oranları ve Türkiye genelindeki dağılımının belirlenmesinin amaçlanmıştır. Çalışmaya başlanmadan önce araştırmanın yöntemini detaylı ve güvenilir bir şekilde belirlenmesine yönelik olarak pilot çalışma yapılmış ve bu ön çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda çalışmanın yöntemi büyük bir titizlikle planlanmıştır. Çalışmanın evreni Türkiye genelinde Milli Eğitim Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu aracılığı ile belirlenen 27.544 okuldaki 2014-2015 yılları arasında eğitim gören 5.434.150 çocuk arasından rastgele seçilmiştir. Çalışmanın örneklemi ise 30 şehirden 2.,3. Ve 4. Sınıf öğrencisi olan 6-13 yaşları arasındaki 5830 çocuğun rastgele seçilmesi ile oluşturulmuştur. Ülke çapında yapılan ve rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 5830 kişilik temsili popülasyona çocuk ve ergen psikiyatristleri tarafından Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi- Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (K-SADS-PL) ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları Tarama ve Değerlendirme Ölçeği yüz yüze görüşme yapılırken uygulanmıştır. Ayrıca, çalışmaya katılan çocukların öğretmenlerine ve ebeveynlerine 4-18 yaş Çocuk ve Gençler için Davranış Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, herhangi bir psikopatolojinin genel prevalansı bozulma kriteri göz önüne alınarak %17,1 olarak bulunmuştur. Yani, ülkemizdeki ilkokul çağı çocuklarının %17,1’i yaşamında önemli bir bozulmaya yol açan ve tedavi edilmesi gereken bir psikiyatrik bozukluğu sahiptir. Dünya ortalamalarına yakın ya da biraz altında olan bu veri oldukça genç bir nüfusa sahip olan ülkemizde Çocuk ve Ergen Psikiyatrisine verilen önemin arttırılmasını net olarak ortaya koyması bakımından da son derece önemlidir. Ayrıca, araştırmada ülkemizdeki ilkokul çağı çocuklarında en sık görülen psikiyatrik tanının Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olduğu ve bunu Anksiyete Bozukluğunun izlediği saptanmıştır (sırasıyla %12,4 ve %5,28). Düşük eğitim düzeyi ve ebeveynlerin fiziksel veya psikiyatrik bir probleminin varlığının çocuklar için herhangi bir psikopatolojinin bağımsız ön gördürücüleri olduğu belirlenmiştir.

Bu çalışma, Türkiye'deki çocuk ve ergenlerde psikopatolojilerin yaygınlığını belirlemek için yapılan en büyük ve en kapsamlı epidemiyolojik çalışmadır. Dünya genelinde yapılan meta-analiz çalışmaları incelendiğinde Türkiye ve yakın komşularından (Doğu Avrupa ve Batı Asya ülkelerinden) meta analizlere girmeye değer bulunan hiçbir araştırma olmadığı belirlenmiştir (Polanczyk ve ark. 2007, Willcut 2011). Yapılan bu çalışma ile dünya genelinde çocuk psikiyatrisi bozukluklarının dağılımına ilişkin Türkiye’den ve Türkiye’nin bulunduğu coğrafik bölgeden ilk kez bir araştırmayla katkıda bulunulmuş olmaktadır. Aynı zamanda, tedavi arayışı içinde olmayan veya tedaviye ulaşamayan popülasyona ulaşılarak psikiyatrik tanıların tespit edilerek tedaviye alınması sağlanmış aynı zamanda bu yaş grubundaki çocuklar için risk faktörü olabilecek etmenler belirlenmiştir. Çok kesitli, çok merkezli ve büyük örneklemli bir çalışma olması elde edilen sonuçların genellenebilirliğini arttırarak toplum ruh sağlığının korunmasına katkıda bulunmuştur.