Dr.Öğr.Üyesi Gamze Bozkul
Vücut çekirdek sıcaklığının 360 C’nin altında olması hipotermi olarak tanımlanmaktadır. Vücut ya da el ayak gibi vücutta bulunan ekstremitelerin soğuğa maruz kalmasına bağlı bedenin verdiği fizyolojik yanıt güçlü bir vazokonstrüksiyondur. Vazokonstruksiyona bağlı perifere giden kan akımında azalma vücuttaki ısı transferini azaltır. Isı, vücut tarafından üretilene kıyasla vücut yüzeyinden daha fazla kaybedilir. Bu bağlamda, vücudun soğuğa maruz kalması vücut yüzeyindeki deri sıcaklığının düşmesine neden olarak hipotermiye yol açar. Özellikle periferde yer alan ayak parmakları gibi uç bölgelerde ısı kaybını önlemek için soğuğa bağlı vazokonstriksiyon nedeniyle parmak sıcaklıkları başlangıçta hızla düşer, daha sonra ise vazodilatasyon ile ısının tekrar yükselmesi sağlanarak bu düzenleme kontrol edilir. Ayakların daha az kaslı yapıya sahip olmasının yanında yüzey alanları geniş olduğu için bu bölgeden ısı kaybı vücudun diğer bölgelerine göre çok daha fazladır. Bununla birlikte, alt ekstremitelerin büyük hacimli kan dolaşımına sahip olması ve çekirdek vücut sıcaklığının termoregülasyon mekanizması tarafından korunmasından dolayı periferik hipoterminin kontrol edilmesinde ayakların ısıtılması önemlidir. Literatürde, giyilebilir teknolojilerin farklı alanlarda olumlu hasta sonuçları üzerinde etkili olduğu bildirilmiş ancak daha önce geliştirilen tekstil tabanlı medikal ürünler, patent veya faydalı model örnekleri sağlıklı yetişkinlerde sıcaklık kontrolü sağlayarak hipotermiyi önlemeye yönelik tasarlanmamıştır. Giyilebilir teknolojinin hastaların izlem ve tedavilerinin üzerindeki olumlu etkisi ile birlikte cerrahi süreçte de hasta parametreleri üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Bu parametrelerden biri olan vücut sıcaklığının cerrahi süreçte özellikle periferlerde korunması ve gelişebilecek komplikasyonların önlenmesinde önemlidir. Yapılan bir çalışmada spinal cerrahi geçiren hastalara ısıtılmış çorap giydirmenin perioperatif vücut sıcaklığın korunmasında, titremenin önlenmesinde ve termal konforun sürdürülmesinde etkili olduğunu saptamıştır. Bundan dolayı hastaların ayağının ısıtılmasının; hipotermi gelişmesi açısından riskli grupta olduğu bilinen cerrahi hastalarında, giyilebilir teknoloji ile hem hipotermiyi önleyici hemde VTE riskini azaltıcı yeni bir ürünün geliştirilmesinin hasta sonuçlarında olumlu etkilerinin olacağı düşünülmektedir. Aynı zamanda çeşitli kronik hastalıklar kaynaklı his kaybına bağlı gelişebilecek yanma ya da soğuktan kaynaklanan donmaları önleme noktasında da kilit rol oynayacaktır. Bu projenin amacı giyilebilir teknoloji olarak ısıtmalı çorap geliştirmek ve cerrahi geçirecek hastalarda, sağlıklı gönüllülerde bu çorabın etkinliğini belirlemektir. Bu proje kapsamında giyilebilir teknoloji olarak geliştirilecek çorap, ayak sıcaklığının 36-370C kalmasını sağlayacak, 360 C altına inmesini ya da 370 C’nin üzerine çıkmasını engelleyecek kontrol devresi ile hipoterminin önlenmesini sağlayacak, komplikasyon riskini azaltacak ve ısı kontrolünü sağlayan aktif bir cihaz olarak diğer cihazlardan farklılaşacaktır. Bu çorap aynı zamanda çeşitli kronik hastalıklara bağlı his kaybına bağlı gelişebilecek yanma ya da soğuktan kaynaklanan donmaları önleme noktasında da kilit rol oynayacaktır. Geliştirilecek ısıtmalı çorabın günlük kullanımına ek olarak hastanelerde cerrahi süreçte istenmeyen perioperatif hipoterminin önlenmesine, buna bağlı gelişebilecek komplikasyonların azaltılması, hastanede kalma süresi ile maliyetin minimuma indirilmesine katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Bundan dolayı farklı cerrahi türlerinde perioperatif süreçte periferik hipoterminin önlenmesinde etkinliğinin belirlenerek, kliniğe entegre edilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda geliştirilecek ısıtmalı çorabın sağlık alanında inovatif bir ürün potansiyeli taşımasından dolayı toplum sağlığı ve sağlık hizmetlerinde hipotermi yönetiminde kilit rolde olacağı düşünülmektedir.